Prijsvraag Een nieuwe bouwcultuur
Locatie Oirschot
Initiatief College van rijksadviseurs
Opdrachtgever Gemeente Oirschot
Architectuur Lokaal
Project

Biobased Oirschot

Een nieuwe bouwcultuur

In oktober 2022 ontving ons ontwerpteam de publieksprijs met de inzending 'Oogst, Bouw, Leef, Groei' voor de prijsvraag Een nieuwe bouwcultuur - Ontwerpprijsvraag biobased en natuurinclusief bouwen in Oirschot. De opdracht bestond uit het realiseren van een schetsontwerp voor 400 woningen op de locatie De Kemmer-Eindhovensedijk te Oirschot. Ons team – bestaande uit Tom van Tuijn Stedenbouw, FAAM architects, Le Far West, Werkstatt, Sweco, WUR, Cocosmos en Bouwkunst architecten – werd één van de drie finalisten uit een eerdere selectie van 42 inzendingen. 
 

Oogst, Bouw, Leef, Groei

Onze inzending zet de kracht van het Brabantse landschap en haar inwoners in om onze directe leefomgeving veerkrachtig in te richten. Toekomstbestendig en tegelijkertijd zo herkenbaar als ooit. Zo werken we gezamenlijk aan een mooie, fijne, zin- volle omgeving voor mens, plant en dier. Het raamwerk voor deze nieuwe woonomgeving wordt gevormd door de kennis van het landschap en de (cultuur)historie van Oirschot. Door biobased en natuurinclusief bouwen niet alleen als ‘saus’ in te zetten maar juist als iets wat daadwerkelijk zijn oorsprong vindt op deze plek wordt het voelbaar en beleefbaar. Zo groeit het bewustzijn en de gezondheid van de mens , waarmee in potentie een nieuwe (bouw)cultuur ontstaat.

Tom van Tuijn geeft in de volgende video een samenvatting van onze inzending.

Onze visie: alles komt ergens vandaan

Pamflet met tien principes
Pamflet met tien principes

Met een doorvertaling van groot naar klein

Panorama 'Oogst, Bouw, Leef, Groei' met vier schaalniveaus
scroll →
Panorama 'Oogst, Bouw, Leef, Groei' met vier schaalniveaus
Niveau 1 Regio: een landschap in verandering

De zorg voor bodem en water staan centraal in de transitie naar een landschap dat samenwerkt met de natuur. Kringlooplandbouw en ecosysteemdiensten zorgen voor een gezonde bodem en hoge ecologische waarden én een nieuw verdienmodel. Biobased bouwgewassen als hennep en vlas worden toegevoegd aan de gewasrotatie en krijgen zo een zichtbare rol in het opschalen van het biobased bouwsysteem.

 

Niveau 2 Gemeynt: een gedeeld landschap

Het landschap, bodem en water zijn sturend in het ontwerp en de gebiedsontwikkeling in De Kemmer. Wij zien het plangebied als een Moderne Gemeynt; gemeenschappelijke gronden die sociaal, organisatorisch, ecologisch en economisch verankerd zijn in de lokale gemeenschap. Vanuit de ontwikkellocatie worden door een fijnmazig (paden)netwerk de producenten, woningbouwlocaties en andere plekken die belang hebben bij biobased industrie met elkaar verbonden.

 

Niveau 3 Buurtschap: een rijke bouwcultuur

Het kleinschalige cultuurlandschap wordt beheerd vanuit de Moderne Gemeynt. Dit zorgt voor een verkaveling die niet is geënt op een individualistisch systeem, maar op langdurig samenwerking en samenleven. Door als uitgangspunt te nemen om ‘tevreden te zijn’ en zo min mogelijk te gebruiken en te verstoren ontstaan compacte clusters in het landschappelijke raamwerk, Buurtschappen genaamd. Deze ensembles – De Abdij, De Hoeves en Bloemendal – komen voort uit het begrip van bodem, water en natuur, de netwerken en de cultuurhistorie en zijn grenzeloos verbonden met de natuurlijke omgeving. Zo blijft De Kemmer een landschap met daarin woningen in plaats van andersom.

 

Niveau 4 Woning: minder is meer, wees tevreden

Onze architectuur is non-extractief: behouden in verbruik, bewust van herkomst en toekomst. We integreren materiaalgebruik, arbeid, productie, lokale economie en de transitie van het landschap tot één hecht systeem. Biobased bouwen met CLT en natuurlijk isolatiemateriaal laat modulair en handgemaakt optimaal samenkomen, met haalbare, schaalbare, betaalbare en natuurinclusieve resultaten. Inclusieve woon- clusters ontstaan door een mix van leeftijden, huishoudenssamenstelling en bouwkosten.